Genealogia – jedna z nauk pomocniczych historii, zajmująca się badaniem więzi rodzinnych między ludźmi na bazie zachodzącego między nimi pokrewieństwa i powinowadztwa.
Badania genealogiczne prowadzi się na podstawie swoistych źródeł zwłaszcza metryk. W badaniach genealogicznych można korzystać z wielu rodzajów materiałów archiwalnych: metryk, akt stanu cywilnego, akt kościelnych, akt sądowych i notarialnych. Prowadząc poszukiwania genealogiczne należy udać się do urzędu stanu cywilnego, na którego terenie urodzili się i mieszkali krewni (których wiadomości genealogiczne dotyczą). Można uzyskać tam odpisy aktów stanu cywilnego: urodzenia, ślubu, zgonu. Należy pamiętać, że pierwsze akty stanu cywilnego zostały wprowadzone w okresie zaborów. Część takich akt przechowywana jest w Archiwach Państwowych, wiele nie zachowało się do obecnych czasów. Państwowa, powszechna i jednolita w całym kraju świecka rejestracja stanu cywilnego została wprowadzona dopiero po II wojnie światowej (dekretem z 25.IX.1945 roku). Wtedy też powołano urzędy stanu cywilnego, które tworzą i przechowują: 1. akty urodzenia przez 100 lat; 2. akty małżeństwa, akty zgonu przez 80 lat. Po upływie tych okresów urzędy przekazują akta do Archiwów Państwowych. Czyli akty urodzenia starsze niż 100 lat lub akty małżeństwa i zgonów starsze niż 80 lat można sprawdzić we właściwym terytorialnie Archiwum Państwowym. Akta młodsze nadal są przechowywane we właściwych terytorialnie urzędach stanu cywilnego i kronikach parafialnych.
Stanisław Król – notatka, fot. Helena Król
Często jesteśmy ciekawi swoich korzeni, lub pytają o nie nasze dzieci , czy wnuki - kim byli nasi przodkowie, skąd się wywodzili... Ta ciekawość skłania ludzi do robienia drzewa genealogicznego.swojej rodziny. Jak to zrobić, gdzie szukać informacji i dokumentów, jeśli już nikt z rodziny nie pamięta? Właśnie na ten temat wygłosił dla nas wykład pan mgr Maciej Terek zajmujący się genealogią. Ciekawostką jest, że ponad 100 lat temu drzewo genealogiczne było ważnym dokumentem urzędowym. By móc piastować ważny urząd, kandydat musiał udokumentować swoje pochodzenie szlacheckie, podobnie było z podatkami. Dzisiaj każdy może sobie zrobić drzewo genealogiczne swojej rodziny. Wykres zaczynamy od siebie, potem nanosimy rodziców, dziadków, pradziadków, itd. Informacje na temat przodków możemy zaczerpnąć od rodziny, ale dokładną wiedzę znajdziemy w Urzędzie Stanu Cywilnego, który prowadzi księgi stanu cywilnego od 1945 roku.Są to księgi urodzeń, małżeństw i zgonów. Bardzo bogata baza danych znajduje się również w księgach parafialnych. Ksiądz był wówczas także urzędnikiem państwowym. Jeśli chcemy uzyskać dokumenty, których już nie ma w USC (ponad 100-letnie), kierujemy się do odpowiedniego Archiwum Państwowego, które znajduje się w każdym mieście wojewódzkim. W Europie księgi genealogiczne zostały wprowadzone po 1563 roku, tj. po Soborze Trydenckim. Najpierw były to księgi ochrzczonych, potem wprowadzono księgi zaślubin i zmarłych. Najstarsze księgi dotyczące Chęcin znajdują się w Archiwum Diecezjalnym w Kielcach i pochodzą z 1726 roku. Najstarsze rejestry religijne były prowadzone w jęz. łacińskim, potem w zależności od zaboru w języku zaborcy. Pan magister zachęcił nas do poszukiwania przodków samodzielnie w internecie, podając nam nazwy serwisów oraz linki do serwisów genealogicznych: https://geneteka.genealodzy.pl/; https://skanoteka.genealodzy.pl/; https://metryki.genbaza.pl/indeks/list. Dziękujemy serdecznie panu mgr Maciejowi Terek za tak cenne wiadomości dotyczące genealogii.
Notatka z wykładu – Wanda Polańska.
Wręczenie legitymacji nowym słuchaczom uniwersytetu.
(fotografia)
